Hoe bent u in Nederland gekomen?
Ik had eerst een handeltje in Roemenië, een recycle-centrum. Ik was heel goed begonnen, met het personeel dat ik nodig had. De vrachtwagens reden in de hele provincie Buzău om recyclebare materialen op te halen, zoals karton, plastic en aluminium. Ik heb het maar acht maanden volgehouden, want ik had concurrentie van sterke mensen in Buzău. Ik kon mijn werk niet meer goed doen, want ik moest de pesterijen oplossen die mijn medewerkers ondergingen. ‘Baas, ik ben onderweg tegengehouden door de politie’. ‘Baas, ik ben bij de politie bij het benzinestation’, enzovoort.
Ik was hier flink boos over en ik heb de hele zaak gesloten omdat ik het moest opnemen tegen corrupte mensen. Daarna ben ik naar Nederland vertrokken. Ik heb hier vijf jaar geleden een bedrijf opgestart. Geïnspireerd door een paar neven in Denemarken, heb ik eerst een schoonmaakbedrijf gehad. Ik heb me verdiept in welk gereedschap je nodig hebt, welke schoonmaakmiddelen en welke manier van werken je moet toepassen, want dat is ook belangrijk, hoe je het hout en het plastic schoonmaakt, et cetera.
En toch ging het niet zo goed. Waarom niet? Ik heb een grote fout gemaakt. Ik had er niet aan gedacht om een Nederlands sprekend iemand in het team op te nemen, of zelfs een Nederlander zelf, die mij zou kunnen helpen. Dat heb ik niet gedaan. Ik beantwoordde de telefoontjes zelf, zonder dat ik de taal kende, ik antwoordde in het Engels, wat ik niet echt op heel hoog niveau spreek. Ik zag toen dat ik niet heel veel zakelijk contacten opbouwde. Na een jaar ben ik ermee gestopt en ik probeerde me op een andere activiteit te concentreren: Ik bracht auto’s met de emissienorm EURO IV van Nederland naar Roemenië. Die waren toen heel populair in Roemenië. Dat ging heel goed, maar ik voelde dat ik iets anders wilde doen.
Ik heb een neef van mij in Nederland wonen, die samen met zijn vrouw in een slachterij in Boxtel werkt. Via via kreeg ik te horen dat er bij die slachterij 1000 Roemenen werken. Ik kon het niet geloven. En ik dacht bij mezelf dat die mensen wellicht een Roemeense winkel nodig hebben. En dat is precies wat ik heb gedaan.
Ik heb een winkel geopend in Boxtel, die in enkele maanden tijd niet alleen klanten had uit de regio Boxtel, maar ook uit Eindhoven, Den Bosch, Helmond en uit heel de provincie Noord-Brabant. Ik heb ook reclame gemaakt en ik had ook de gelegenheid om een rapportage te maken voor een lokale krant. Er kwam een Nederlandse verslaggever, met wie ik wat gepraat heb en daar kwam een heel mooi artikel uit, met foto’s en een presentatie van onze handelswaren, een artikel dat ook Nederlanders uitnodigt om onze producten uit te proberen. Eén van de vragen van de verslaggever ging over mijn toekomstplannen en ik heb toen aangegeven dat ik graag een winkelketen van Muntenia Food in Nederland zou willen opzetten, op een noord-zuid as, drie, vier of zelfs vijf winkels, en om van Muntenia Food echt een officieel merk te maken.
Alles is heel goed gegaan en op 4 februari van dit jaar hebben we een bestaande winkel in Den Haag over kunnen nemen. We hebben nu twee winkels en ze draaien allebei goed, we zijn tevreden.
Laten we het even over de winkel hebben. Welke producten brengt u mee voor de Roemenen in Nederland?
Alles wat een kleine supermarkt in Roemenië verkoopt: alcoholische dranken, frisdrank, vleeswaren, waar met de Kerst en andere feestdagen speciaal vraag naar is, zoetigheid, kruiden, koolsap, vacuüm verpakte zuurkool, et cetera. Alles komt uit Roemenië, ook de Coca-cola, want het heeft een andere smaak in Roemenië en Fanta Madness (blauwe druivensap), waar veel vraag naar is onder Roemenen.
Als mensen naar een bepaald product vragen, doen we er alles aan om het hierheen te brengen. Iemand uit Den Haag vroeg mij bijvoorbeeld of we ook Carmol druppels kunnen gaan verkopen (Carmol wordt gebruikt bij bijv. koorts en griep). Ik heb me erin verdiept en ik kwam erachter dat het geen enkel probleem was en vandaag de dag hebben we Carmol in onze winkel. Ik heb naast de spiritus neergezet, die ook uit Roemenië is meegebracht. Maar je kunt een product niet altijd meebrengen, want als het niet lang houdbaar is, is het lastiger om te transporteren.
Hoe kijkt u aan tegen de vijf jaar dat u nu in Nederland bent?
Het waren moeilijke, heel moeilijke jaren, maar ook heel mooi. Wat wij doen is geen makkelijk werk, ook al is het geen lichamelijk werk, we hakken niet met een bijl. Het is erg stressvol werk, we werken direct met Roemenië en we lopen tegen het systeem van thuis aan. In Roemenië houdt men zich vaak niet aan zijn woord, zoals hier wel gebeurt. Als ik mijn handelswaar morgen verwacht, kom ik mogelijk voor de verrassing te staan dat het pas over twee dagen komt.
Voor de rest voel ik me goed in Nederland. Ik kan niet zeggen dat ik geïntegreerd ben in de Nederlandse maatschappij, ik ben nog bezig met het leren van de taal, ik spreek het redelijk en ik kan het lezen, maar ik kan me nog niet in een gesprek mengen wat helemaal in het Nederlands wordt gevoerd. Misschien heb ik meer mogelijkheden om met de buurman te oefenen, ik ga hem uitnodigen voor een Roemeense barbecue.
Hier houden mensen zich aan hun woord, het is een heel correct systeem, wat ook bij ons ingevoerd zou moeten worden. Wat wil ik hiermee zeggen? Toen ik mijn handeltje in Roemenië begon, waren er een aantal wetten, bijvoorbeeld 16 procent winstbelasting. Na twee of drie maanden kwam er een urgentie richtlijn waardoor een 3 procent inkomstenbelasting werd ingevoerd, wat voor een handelaar niet best is.
Hier in Nederland is de situatie heel simpel: je maakt een zakelijk plan voor hoeveel jaren je wilt, want alles ligt hier behoorlijk goed vast. We weten dat we een progressieve inkomstenbelasting hebben, we weten alles wat nodig is voordat we met het werk beginnen. En zo kun je alles goed organiseren. Bovendien zijn er ook voordelen. De belastingdienst is hier niet iets wat angst aanjaagt. Als ik niet genoeg geld heb om een factuur van de belastingdienst te betalen, bel ik ze op en vraag ik of ik in termijnen kan betalen en dan vragen ze mij hoeveel ik kan betalen. Niemand zet je onder druk, niemand houdt je voor de gek. Alleen als je misbruikt maakt van het systeem, dan wordt het anders. Ik zal daarom niet zeggen dat je in drie minuten een bedrijf kunt opstarten.
Wat betekent succes voor u?
Voor mij persoonlijk betekent succes dat je gerespecteerd wordt door de mensen met wie je contact maakt. Als je gerespecteerd wordt, ben je succesvol. Voor anderen betekent succes misschien een bankrekening met een paar miljoen euro, maar daar denk ik niet aan.
Ik ben inderdaad wel uit Roemenië vertrokken om geld te verdienen, zo is het nu eenmaal, Roemenen willen een huis hebben, voor hun kinderen een huis bouwen, hun kinderen naar school sturen. Ik ben gekomen om geld te verdienen, zodat ik mijn twee dochters een beter leven kan bieden. En van daaruit gezien zal ik waarschijnlijk volledig succesvol zijn als mijn dochters datgenen in hun leven bereiken wat ze willen en zeggen, papa, bedankt!
Ik denk eigenlijk dat het ook niet mooi is om te zeggen dat ik succesvol ben. Ik ben een menselijk iemand. Dat denk ik en dat hoop ik. Uitvinders, wiskundigen, natuurkundigen, dat zijn succesvolle mensen, niet wij handelaren.
Ik weet niet of deze vraag nog zinvol is: Hoe verhoudt u zich tot de Roemeense gemeenschap in Nederland?
Ja, het klopt inderdaad dat 90 procent van onze klanten Roemenen zijn, maar de situatie is relatief. Er zijn Roemenen die hier lang geleden zijn gekomen, ze zijn hier gevestigd en denken pragmatisch, ze volgen hun interesses en proberen een correct advies te geven aan hen die nu naar Nederland komen. Als ik op Facebook groepen van Roemenen bekijk, zie ik aan de commentaren gelijk het verschil tussen wie net in Nederland is gekomen en denkt dat hij alles weet, van sport, mode en politiek en tussen wie hier al langere tijd is. Als iemand uit Roemenië om advies vraagt, wat hij moet doen als hij in Nederland komt, zeggen de zwartkijkers gelijk: blijf thuis, want hier is alles niet zo makkelijk! Allerlei slechte commentaren, ze denken alleen aan hun eigen belang. Ze kunnen beter zeggen: Kom hier naartoe, neem geld mee zodat je een huis kunt huren, zoek een baan waar je ervaring mee hebt, zorg ervoor dat je goed Engels spreekt, en het is helemaal mooi als je ook een beetje Nederlands spreekt. Geef die mensen goede adviezen. Ik zou graag willen dat we heel eensgezind zijn, een echte gemeenschap.
En kijk eens aan, u heeft al antwoord gegeven op de laatste vraag: Welk advies zou u geven aan Roemenen die nu naar Nederland zouden willen komen?
Ja, ik gaf al aan dat je in ieder geval Engels moet spreken. Je moet hier ook niet komen en denken dat alles je zal bevallen. Een Nederlands sprekend persoon zal altijd voorrang krijgen voor een baan. En je moet hier niet komen met de Roemeense mentaliteit van: laat maar, zo is het ook goed. Want dan zullen ze zeker niet slagen. Je moet je waardig en verantwoord gedragen.
Interview door Claudia Marcu
Vertaling door Daniël Schenkeveld
Portret foto: Cristian Călin – www.cristiancalin.video
