Hoe ben je in Nederland terechtgekomen?
Zevenentwintig jaar geleden, in de zomer van 1990, kwam ik met mijn ouders en mijn broertje op vakantie bij de zus van mijn moeder, die in Nederland woonde. Mijn moeder heeft me niet verteld dat we hier zouden blijven en niet terug zouden keren naar Roemenië. Ik was 18 jaar oud en ik zou na de zomer beginnen met mijn studie in Boekarest. Toen we hier aankwamen, zei ze dat dit vanaf nu ons leven was en dat we niet terug zouden gaan. Ik heb haar maanden niet gesproken. Ik was boos en rebels in die tijd.
Na een tijdje zag ik dat het geen grap was, en ik moest iets gaan doen met mijn leven. En zo begon ik de Nederlandse taal te leren op de TU Delft. Er was een speciale cursus voor de buitenlandse studenten zodat je, als je eenmaal was toegelaten op de universiteit, de cursussen in het Nederlandse taal kon volgen. Ik leerde de taal in een half jaar spreken, en toen ik met het volgen van colleges was begonnen, waren helaas al mijn lessen en syllabi in het Engels. En ik sprak geen Engels, want in mijn tijd was dat niet zo belangrij, dus begon ik Engels te leren van de TV met de Nederlandse ondertiteling.
Ik begon met informatica te studeren, want dat was de job van de toekomst, volgens mijn ouders. Maar ik vond alleen wiskunde interessant, en na 1 jaar informatica ben ik naar wiskunde geswitcht. Twee jaar later vond ik wiskunde toch te saai en ik heb besloten daarmee te stopen en ben een particuliere opleiding voor toerisme gaan volgen. Zo ontdekte ik dat ik van talen houd, dat ik graag reis en dat ik talent voor marketing heb. In die periode heb ik ook stage gelopen op Tenerife in een groot internationaal hotel. Na deze opleiding ben ik verder gaan sturen aan de Haagse Hoge School en heb Internationaal Marketing Management gestudeerd in het Engels. Daarbij heb ik een half jaar gestudeerd in Spanje, aan de universiteit in Madrid, waar ik Spaans heb geleerd.
Toen ik veertig werd, zei mijn man: “Ik heb geld ingezameld met vrienden en familie en als cadeau voor je verjaardag, ga je morgen naar een wijncursus.” Het was de internationaal erkende wijnopleiding van Wine Spirits Education Trust (WSET). Ik herinner me nog dat ik thuis kwam na de eerste les, met een brede glimlach op mijn gezicht. Ik was verloren, ik had het wijnvirus te pakken gekregen, dan wil je non-stop bezig zijn met de wijn: je wilt proeven, ruiken, de wereld ontdekken op avontuur gaan. Ik vind het magisch hoe uit zo een kwetsbare plant met zo veel liefde en geduld zo een prachtig product uit komt. Er schuilt in elke fles een verhaal en dat is wat mijn zo in wijn trekt. En de wijnwereld is groot. Maar natuurlijk begon ik mij op een gegeven af te vragen waar de Roemeense wijnen in Nederland zijn. Het aanbod was mager en van een niet al te hoge kwaliteit. Mijn droom is altijd geweest om iets te doen tussen Roemenië en Nederland, iets waar ik mijn passie in kwijt kon, maar ook iets waardoor ik aan mensen kon laten zien wat een prachtig land mijn land is, waar ik trots op ben en Roemenië positief promoten in Nederland. Zo gedacht zo gedaan, ging ik zelf Roemeense wijnen naar Nederland halen. Een groot avontuur. Ik ging naar een landbouwbeurs in Boekarest, waar ik Livia van Crama Girboiu toevallig ontmoete. Ik vond de wijnen meteen goed, de volgende dag ging ik op bezoek bij ze in Vrancea en inmiddels zijn we 5 jaar verder en elk jaar worden mijn bestellingen groter. Naast Crama Girboiu heb ik nog twee andere wijnhuizen, Crama Gramma en Corcova, waarmee ik samenwerk.
De Roemeense wijn is vrijwel onbekend bij de Nederlandse consument en dit vereist een speciale aanpak. Ik verkoop de Roemeense wijnen alleen via wijnproeverijen en speciale evenementen. Daar kan ik de fles open maken, vertel het verhaal, men proeft, kijkt en ruikt en voor men het weet is men verliefd op de wijn. Deze manier van marketing vereist meer werk en inspanning, maar de relatie die je opbouwt met de klant is veel intenser, langduriger en de voldoening die ik hieruit krijg is vele malen groter dan wanneer je alleen bijvoorbeeld een wijnwebshop zou runnen.
Is dit jouw project waar je hart sneller van klopt?
Natuurlijk! Wijn en het feit dat ik mijn geld kan verdienen met mijn beroep als zelfstandige marketing adviseur.
Hoe kijk je naar de 27 jaar sinds je hier bent?
Oh! Dat is een moeilijke vraag. Het grote gemis in onze familie is dat mijn moeder er niet meer is. Dat is mijn grote verdriet. Zij stierf jong, onverwacht op de leeftijd van 45, net zo oud als ik nu ben. Ze is altijd bij me in mijn hart. Het spijt me zo ontzettend dat ik eerst boos was op haar. Wij hebben aan haar en mijn vader onze levens hier in Nederland te danken.
Ik zou niet definitief teruggaan naar Roemenië. Ik hou van het leven dat ik hier heb. Ik ben blij met wat ik hier kan doen en dat ik een manier heb gevonden om contact te houden met Roemenië.
Wat betekent succes voor jou?
Toen ik op school zat in Roemenië, was voor mij succes dat ik met goede cijfers thuis kwam om mijn oma gelukkig te maken. Wanneer je verder opgroeit en je ontwikkelt, zijn er veel perioden in je leven waarin je je vormt. Het kostte me een tijdje om uit te vinden wat ik echt leuk vind, waar mijn passie in lag. Ik volgde aanvankelijk de beslissingen van mijn ouders. Maar ik ben dankbaar en blij dat ik heb ontdekt wat ik leuk vind. Daar ben ik me elke dag bewust van. Het moment dat je je passie en roeping vind, is het moment dat je dan krijg je vleugels! Je bent vrij en je vliegt. Ik ben nu oprecht gelukkig!
Waarom heb je het hier naar je zin?
Er zijn mogelijkheden om alles te kunnen doen, zolang je maar echt graag wilt. Ik woon in Scheveningen, dichtbij de stad Den Haag. Ik hou ervan dat we dicht bij de zee wonen. In Nederland kun je studeren wat je wilt, niemand veroordeelt je. Ik heb nooit negatieve opmerkingen gehad en ben nooit gediscrimineerd. Ik heb mijn familie hier, mijn man en mijn zoontje, ik heb mijn wijnen, ik hou van reizen, de wereld ligt aan mijn voeten. Wat ik minder leuk vind is het weer, maar ik begin het langzaam te accepteren na al die jaren.
Herinner je je dat je een culturele schok hebt gehad?
Yeah! Meerdere zelfs. Mijn moeder dacht bijvoorbeeld dat we wat geld konden verdienen en zo gingen we reclamefolders verspreidden aan huis. Het was een enorme schok voor mij, het regende, het was koud en je zag de Nederlanders in hun gezellige warme huizen lekker zitten en wij maar buiten sjouwen met die folders in de kou. Ik huilde en zei tegen mezelf dat ik dit nooit meer van mijn leven zou gaan doen. Nog een andere schok: op de fiets voor mijn Nederlandse lessen. Kon amper fietsen, en dan de verschrikkelijke taal die ik niet sprak. Moeders dood maakte deze ervaringen nog moeilijker, maar na drie of vier jaar begon ik me goed te voelen. Ik besefte dat toen heel goed. Ik liep op straat langs een etalage en keek naar binnen. Ik zei toen tegen mezelf in de Nederlandse taal “Wauw, wat een mooie jurk”! En toen besefte ik dat het voorbij was, dat ik uiteindelijk een nieuw thuis had gevonden en geaccepteerd. Ik was thuis!
Hoe denk je over de Roemeense gemeenschap in Nederland?
Sinds twee, drie jaar merk ik dat er iets beweegt en ik vind het leuk. Ik heb de Roemeense gemeenschap lang niet ontdekt. Ik had gewoon mijn familie. Ik ben van de zomer lid geworden van de Roemeense Business Community, en doe mee met de activiteiten van stichting Roemenen voor Roemenen. Ik kom graag in contact met andere Roemenen! Ik vind het leuk, ik sta open! Ik zou graag meer Roemeense vriendinnetjes willen hebben.
Welk advies zou u hebben voor degenen die nu naar Nederland willen komen?
Leer de taal onmiddellijk! Het eerste dat je hier moet doen is integreren. Ga niet alleen zitten en Engels spreken. Zonder taal kun je de mensen niet voelen, kun je geen diepgaande contacten leggen. En doe wat je belooft dat je gaat doen. Wees eerlijk. En heb gewoon plezier. Het is een prachtig land met de gelukkigste kinderen van de wereld zijn. In Nederland zijn de top tien van grote bedrijven in de wereld, je kunt zoveel dingen leren van de Nederlanders. Ik vind het hier leuk!
Interview door Claudia Marcu
Vertaling door Jolanda van der Heijde
Portret foto: Cristian Călin – www.cristiancalin.video
